Araç Segmenti Nasıl Belirlenir?

Araç segmentleri nedir sorusu en çok merak edilen sorular arasında. Otomobil firmaları tarafından ihtiyaçlar, kullanım amaçları ve isteklere dikkate alınarak araç segmentleri oluşturulur.

Araç segmentleri nelerdir ya da nasıl belirlenir soruları için bazı kriterler bulunur. Genel olarak otomobillerin hacim, boyut, performans ve fiyat gibi kriterlerine bakılarak oluşturulan bir sınıflandırmadır. Oto sınıflandırmaları devletlere ve organizasyonlara değişiklik göstermekle birlikte uluslararası otomobil sınıflandırmak için kullanılan terimler 2015 yılında ''ISO 3833:1977 Road vehicles-Types-Terms and definitions'' adıyla 'International Organization for Standardization'da belirlenmiştir. Buna göre araç segmentlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• A - Şehir arabası (Ekonomik araba)
• B - Küçük aile arabası (Küçük sınıf otomobiller)
• C - Alt ve orta sınıf otomobiller 
• D - Üst orta sınıf otomobiller
• E - Üst sınıf otomobiller
• F - Lüks sınıf otomobiller  
• S - Spor otomobiller
• M - Çok amaçlı otomobiller 
• J - Spor hizmet arabaları şeklinde belirlenmiştir.

Araçlarda segment ne demek, sorusuna verilebilecek en güzel cevap araç modelinin teknik ve fiziksel olarak ait olduğu sınıfı ifade etmesi diyebiliriz. Yani araç markası fark etmeksizin tüm araç modellerini kullanıcı istek ve ihtiyaçlarına göre tasarken, ihtiyaçlar doğrultusunda ortaya çıkan araç özellikleri de segment sınıflandırmasının oluşmasına yardımcı olur. Oluşan segment sınıflandırılması araçların detaylı özelliklerine bakılmaksızın hangi ihtiyaçları karşılayabileceği hakkında ilk bilgiyi verir. Bu sayede vergilendirme ya da geçiş izin ve yetkilendirme gibi resmî sınıflandırmalar da kolaylaşır. 

Araç segmentleri belirlenirken dikkat edilen ilk kriter, fiziksel özellikleri içerisinde yer alan aracın uzunluğudur. Daha sonra aracın kullanım amaçlarına bağlı olarak performans, sürüş konforu, teknolojik donanım ve yakıt tüketimi kriterleri devreye girer. Araçlar aralarında kolay kıyaslama yapılabilmesi için bu kriterler doğrultusunda sınıflara ayrılır. Kapasite ve teknik özellikler açısından araç segmentleri kıyaslama yapmaya yardımcı olur. Bu da kullanıcının fiyat açısından bütçesine uygun aracı seçmesini sağlar.

Otomobil üreticileri araçlarını dokuz farklı tip olarak satışa sunar. A, B, C ve D segmentleri araç hacmi ve motor gücü ile birbirinden ayırt edilir. Geri kalan beş tip ise malzeme kalitesi, yol-arazi koşulları, performans ve manevra kabiliyeti gibi kriterlere göre birbirinden ayırt edilir.

Arabalardaki segmentler nedir, sorusuna cevap arayarak araç seçimi yapmak isteyen kullanıcılar için yukarıda belirttiğimiz gibi dokuz farklı segment bulunur. Ancak bu araçlardan en çok bilinen ilk 5 tiptir. En genel haliyle araç segmentlerini şu şekilde listeleyebiliriz:

• A segmenti araçlar, uzunluk olarak en fazla 3.7 metre uzunluğa sahip olan araçlardır. Bu özelliklerinden dolayı park kolaylığı sağlamakta ve şehir içi trafikte kullanım kolaylığı sağlar. Uzunluklarının kısa olması nedeniyle baş ve diz mesafeleri yeteri kadar iyi olmadığı için uzun yolculuklara pek uygun değil. Ayrıca araç segmentleri içerisinde en hafif araçlardır.
• B segmenti, uzunlukları 3.7 m ile 4 m arasında olan araçları kapsar. A tipine göre daha ağır olmaları ve performans olarak daha güçlü olmaları dışında fiyat olarak da uygun olmaları nedeniyle en çok satılan tipler içinde yer alır.
• C segmenti araçlar, kompakt sınıf ya da alt-orta sınıf olarak da adlandırılır. Orta hacimde olması uzun yol için rahatlık sağlarken aileler tarafından da çokça tercih edilir. Hatchback, sedan, coupe gibi farklı çok farklı karoser yapısında modele sahip olan bu araç tipi küçük aile otomobili olarak bilirken Türkiye'de en çok sevilen araç segmentleri arasında yer alır.
• D segmenti araçlar, üst-orta sınıf ya da geniş aile aracı olarak da adlandırılır. 4.60 m ile 4.90 m arasında uzunluğu değişen ve yüksek silindir hacmine sahip olan bu araçlar geniş iç mekân özellikleriyle dikkat çeker. Üst düzey konforu uygun fiyatlarla size sunar.
• E segmenti araçlar, üst sınıf olarak da adlandırılır ve uzunlukları 5 m'yi aşar. Motor silindir hacimleri de 2.0 CC' den başlar ve ağır olmaları nedeniyle kaliteli malzemeler kullanılarak üretilirler. Bu tipler arasında SUV, coupe, cabrio ile station wagon karoserlere sahip farklı modeller bulunur.
• F segmenti araçlar, lüks otomobil sınıfıdır. Geniş iç hacim dışında kaliteli malzeme kullanılır ve motor gücü de yüksektir. Uzunluğu en az 5 metreden başlar. Yeni teknolojilerin kullanılması nedeniyle donanım özellikleri de üstün olan bu araç tipi makam aracı olarak tercih edilebilir.
• G segmenti araçlar, teknik özellikleri açısından çok üstündür ve spor araçlar olarak bilinir. Arazi ve sürüş koşullarına cabrio, coupe, roadster karoserlere sahip özelliklerde modellere sahip bu araçlar teknolojik donanım açısından diğer araç tiplerine göre üstündür.
• J segmenti araçlar, 4x4 SUV ve CUV sınıfındaki araçları kapsar. Off-road sürüş kapasitesine performans özelliklerine göre sahip olan bu araç tipleri şehir içi kullanıma da uygun olup arazi araçlarını ve spor amaçlı araçları kapsar.
• M segmenti araçlar, birden fazla aracın özelliklerini içerir. Bu nedenle çok işlevli araçlar çok amaçlı araçlar (MPV) olarak da adlandırılır. 
• S segmentli araçlar, iki kapılı ve iki ön koltuklu olarak üretilir ve yüksek bir beygir gücüne sahiptir.

Kaç segment araç var, diye merak edenler için yukarıda da belirtildiği üzere 9 farklı tipte araç üretilir. Belirlenen bu araç segmentleri modelin kullanım yerinden kullanım amacına, arabanın model özelliklerinden bütçesine kadar birçok bilgiyi içerir. Yeni modellerin çıkmasıyla birlikte uygun görülmesi durumunda araç segmentlerine ekleme ya da çıkarma yapılabilir. Güncel haliyle Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen araç segmentlerini şu şekilde listeleyebiliriz:

• A tipi araçların maksimum araç uzunluğu 370 cm'den kısa olur. Özellikle kalabalık şehir içi trafiğinde park yeri ve düşük yakıt performansı ile öne çıkar. 
• Farklı kıtalarda farklı sınıfı olsa da B tip araçlar, ekonomik sürüş imkanı sağlayan ve küçük ailelerin kullanabileceği tip araçlardır. Örneğin Opel Corsa gibi performans olarak A sınıfından üstün ancak buna karşılık şehir içi ve şehir dışı düşük yakıt performansına sahip araçlardır. İç hacmi A tipinden ziyade C tipine daha yakın olduğu için aileler için de uygundur.
• Opel Astra C tipine örnek olarak verilebilir. Alt orta olarak da nitelenen bu sınıf en çok tercih edilen otomobil sınıfıdır. Şehir içi ve dışı hem yakıt hem de performans olarak doyurucudur. İç hacmi aileler için de oldukça uygundur. 
• D tipi modeller orta üst sınıftır. C tipinden daha geniş iç hacme ve daha yüksek motor kapasitesine sahip olurlar. 
• E tipi araçlar piyasada lüks araç sınıfına giren tiptir. Yüksek motor kapasitesine ve torka sahip olur. Motor gücüyle doğru orantılı bir yakıt tüketimi olabilir. Geniş iç hacme sahip performans araçları olarak bilinir.

Diğer araç segmentleri içerisinde yer alan S, M ve J tipler ise daha çok performans özelliklerinden dolayı tercih edilmekte olup fiyat olarak da farklı bir standarda sahiptir.